ترافیک؛ ثمره بنزین ارزان

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ۵۰ درصد از سفر‌های درون شهری در اغلب کلان‌شهرها، از جمله تهران با استفاده از خودروی شخصی انجام می‌شود که سهم بزرگی در ایجاد ترافیک صبحگاهی دارند، به‌طوری‌که سهم سواری و وانت در ایجاد این ترافیک برابر با ۷۰ درصد است.


باید توجه داشت که قیمت پایین سوخت، هزینه‌های استفاده از خودروی شخصی را در مقایسه با سایر هزینه‌های سبد خانوار کاهش داده و عامل افزایش تمایل مردم به استفاده از خودرو‌های سواری شخصی تلقی می‌شود. این موضوع در کنار خدمات نامناسب حمل‌ونقل عمومی در شهرها، موجب رشد فزاینده تاکسی‌های اینترنتی نیز شده و ازدحام ترافیکی را به وجود آورده است. 

حمل‌ونقل عمومی در اغما 

حمایت ناچیز دولت از حمل‌ونقل عمومی و عدم پیش‌بینی مناسب اعتبارات ازسوی نهاد‌های اداره‌کننده شهر، نظیر شورای شهر و شهرداری، فرایند نوسازی ناوگان اتوبوسرانی را طی سال‌های اخیر بسیار کند و در برخی موارد نیز متوقف کرده است. این در حالی بوده که طی یک دهه گذشته، تعداد ناوگان اتوبوسرانی فعال در شهر‌های کشور تقریبا به نصف کاهش یافت.

به‌طور خاص در تهران، تعداد اتوبوس فعال در ناوگان عمومی شهر از حدود ۶۵۰۰ دستگاه در ابتدای دهه ۱۳۹۰، به کمتر از ۳ هزار دستگاه در سال ۱۴۰۱ رسیده است. در جدول زیر، تعداد اتوبوس خریداری‌شده با مشارکت بالای دولت برای شهر‌های کشور در سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۱ آمده و همانطور که مشخص بوده، بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰، مشارکت دولت در خرید اتوبوس‌های شهری صفر ثبت شده است.


همچنین با توجه به عدم تامین اعتبارات و بعضا فقدان عزم جدی ازسوی بسیاری از شهرداری‌ها، فرایند نوسازی و بازسازی اتوبوس‌ها، کُند پیش رفته و همین موضوع عاملی برای فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل عمومی در شهر‌ها، کاهش کیفیت خدمات رسانی به شهروندان و درنتیجه افزایش جذابیت استفاده از خودرو‌های سواری و تاکسی‌ها در شهر‌ها شده است.

قیمت نامتعارف سوخت و ذبح حمل‌ونقل عمومی

طبق محاسبات اقتصاد معاصر، قیمت خرید بنزین از پالایشگاه‌ها برای دولت بین ۱۸ تا ۲۰ هزار تمام برآورد می‌شود و دولت برای هر لیتر بنزین هزار و پانصد تومانی، ۱۶.۵ تا ۱۸.۵ هزار تومان و برای هر لیتر بنزین سه هزار تومانی ۱۵ تا ۱۷ هزار تومان یارانه می‌دهد.

طبق محاسبات انجام‌شده، دولت در سال گذشته ۵۸۲ هزار میلیارد تومان یارانه بنزین داده و همچنین ۴ میلیارد دلار بنزین وارد کرده است. به نظر می‌رسد، اگر دولت به جای پرداخت این حجم از واردات یا یارانه، پول آن را صرف خرید اتوبوس یا تاکسی‌هایی جدید با مصرف سوخت پایین کند، هم می‌تواند ناترازی بنزین را کاهش دهد و هم کسری بنزین بابت واردات بنزین کاهش پیدا کند.

اگر دولت نصف این یارانه یا به عبارتی ۲۹۱ هزار میلیارد تومان را صرف خرید تعداد اتوبوس‌های حمل‌ونقل درون‌شهری با قیمت متوسط هر اتوبوس ۴ میلیارد تومان می‌کرد، در این صورت می‌توانست ۷۵،۱۷۲ اتوبوس وارد کند. این تعداد، ۴ برابر کل تعداد اتوبوس‌های وارد‌ شده کشور از سال ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۱ به کشور است.